Hüseyin​GüzeL

Hakkımızda

General Electric Türkiye’nin kurumsal blog sayfasına hoş geldiniz. Teknolojiye, bilime ve insanlığın adım adım ilerleyişine ilgi duyuyorsanız blogumuzda pek çok farklı içeriğe ulaşabileceksiniz. Yani; inovasyon, liderlik, teknoloji gibi alanları takip eden profesyoneller ve bu konulara kişisel ilgi duyan tüm bireyler bu blogda ilgi çekici birçok konuyu inceleyebilecek.

 

GE, daha iyi bir dünya için hayal eder, üretir ve sonuç alır. Fiziksel ve dijital ortamı biraraya getirir. Fabrika, saha ve laboratuvarlarında, müşterileri ile birlikte dünyanın zorlu sorunlarına çözüm üretmek için çalışan GE, geleceğin endüstriyel dönemini keşfediyor.

Akıl-Makine İlişkisinin Geleceğine Bakış

Yumuşak bir geçişle, akıl-makine ilişkisinin bu yeni aşamada yaratacağı kaygılara cevap vermemizi de gerektirecek. Aklımız verimlilik konusunda makinelere daha da bağımlı hale gelirken, makineler de kendi aklını oluşturuyor. Üstelik akıllarımızın sadece mekanik makineleri değil, biyolojik makineleri de (örneğin DNA, hücreler) etkilemeye başladığı bir noktaya varıyoruz. Bu gerilimle ilgili kimi kaygılar geçmişten geliyor ve genellikle abartılıyor (Örneğin: “Otomasyon yüzünden işsiz kalacağız!”). Kimileri ise yeni ve giderek yaygınlaşıyor (Örneğin Stephen Hawking ve Elon Musk’ın yapay zekâya ve insanların daha ne kadar gelişebileceğine dair iddiaları). Bunlar, yanıtlamanın çok kolay olmadığı karmaşık meseleler. Başarılı bir geçiş gerçekleştirmek istiyorsak bu meseleler üzerinde dikkatle düşünmeliyiz.

 

Akıl-makine arasındaki ilişkiyi ve bu ilişkinin global ekonominin geleceği açısından ne anlama geldiğini keşfetmek üzere yıkıcı inovasyon dalgalarını aşabilen birkaç şirketten biri olan General Electric’in Baş Ekonomisti ve Küresel Piyasa Değerlendirmeleri’nin (Global Market Insight) Direktörü Dr. Marco Annunziata’nın The Economist’te yayınlanan röportajını dikkatle okumakta yarar var. Annunzianta, GE’ye katıldığı günden bu yana inovasyon, teknoloji ve bunların ekonomi üzerindeki etkisi üzerine kafa yoran, endüstriyel internete dair iki rapora imza atan bir isim. Annunzianta, bu iki bölümlük röportajda akıl ve makine ilişkisinin tarihine, geleceğine ve yeni inovasyon dalgasına nasıl hazırlanabileceğimize dair düşüncelerini paylaşıyor.

 

Akıl ve makine ilişkisinin tarihine baktığımızda sizce en önemli dönüm noktaları nelerdi ve şu an evrim sürecinin hangi noktasındayız?

 

Akıl ve makine arasındaki ilişki muhtemelen insan evriminin en belirleyici özelliklerinden biridir -hızın evrimi ve ekonomik büyüme açısından en etkilisi olduğu mutlaktır.

Bana göre, evrim sürecinin üç temel aşaması var -şu anda üçüncü aşama gerçekleşiyor.

İlk aşama tarımda daha güçlü araçların kullanılmaya başlanması oldu. O zamana dek tarım insanoğlunun ekonomik gelişimin temeli konumundaydı. Araçların devreye girmesi, akıl ve makine arasındaki ilişkide köklü bir değişim yarattı. Teknoloji iş yükünü hafifletmek için kullanılmaya başlandı. Bu durum, kaygı verici bir şey olarak görülmüyordu.

İkinci aşama, sanayi devrimi, sanayide daha güçlü makinelerin kullanılmaya başlanması ve ardından gelen otomasyon dalgaları oldu. Bu aşama da, insanların gerçekleştirdiği zor işlerin bazılarından kurtulmak açısından ilk aşamaya benziyordu. Tarımda makine kullanımı da tabii ki önemliydi ama verimlilik artışını ortaya çıkaran, ekonomiyi büyüten, yaşam standartlarını iyileştiren asıl etken sanayi devrimi oldu.

Şu anda evrim sürecinin, makinelerin bilgi ve bilişim alanlarında da bize nasıl yardımcı olacağını öğrenmeye başladığımız üçüncü aşamasında olduğumuza inanıyorum. Artık makineleri sadece fiziksel yüklerden, zorlu işlerden kurtulmak amacıyla kullanmıyoruz. Günümüzde birçok görevi bizden çok daha hızlı ve isabetli bir şekilde yapabilen makineler bize entelektüel alanda da yardımcı oluyor. Sanırım bu aşama da, bizi akıl-makine ilişkisinde yepyeni bir boyuta taşıması açısından yıkıcı olacak ve dolayısıyla da hızlı ekonomik büyüme sürecini ortaya çıkaracak.

 

Akıl ve makine arasındaki ilişki muhtemelen insan evriminin en belirleyici özelliklerinden biridir…

 

Önceki aşamalarla karşılaştırıldığında, günümüzdeki akıl ve makine ilişkisinin yeni boyutları nelerdir? Bu dönüşümün gerçekleşme biçiminde önemli farklılıklar var mı?

Bence ilginç olan, akıl-makine ilişkisinin çelişkilerle dolu olması. Her zaman için korkuyla karışık bir umut faktörü söz konusu. Makineleri kullanmayı ve makineleri sevmediğimiz işleri yapmak için kullanmayı seviyoruz ama bir yandan da içgüdüsel olarak makinelerin bizim yerimizi almasından, bize hizmet etmemeye başlamalarından korkuyoruz. Bu kaygılar evrimin ilk dalgasında -tarım- muhtemelen bu kadar güçlü değildi, ancak sanayi devrimi sırasında somut bir şekilde ortaya çıkmaya başladı. Bununla birlikte, her iki aşamada da akıl ile makine arasında bir kıyaslama yapılması söz konusu değildi. Her iki kavram arasındaki sınır net bir şekilde çizilmişti. Evrimin şu andaki dalgasında ise bu çizgi bulanıklaşmaya başladı. Veri madenciliği, bilişim ve nihayetinde yapay zekânın -ve bir ölçüde robotların- gelişimiyle birlikte, makinelerin entelektüel görevleri de üstlenme olasılığından söz eder olduk. Beni ele alalım. Bir ekonomist olarak küresel ekonomik verileri takip ediyorum. Süper bilgisayarlar ve makineler tonlarca ekonomi ile alakalı veriyi tarayarak, çeşitli değişkenlere bağlı ekonomik öngörülerde bulunabilir. Yani, makineler birdenbire yepyeni bir hareket alanı buluyor. Evrimin bu aşamasının en ilginç ve farklı yanı, bizi insanı özel kılan şeyin ne olduğuna dair daha derin ve karmaşık sorular sormaya zorlaması. Bu sadece felsefi bir soru değil, aynı zamanda ekonomik bir soru. Bu soru, bizi “Devrimin, makinelerin giderek daha zekâ gerektiren ve entelektüel görevler üstlendiği üçüncü aşamasında akıl ve makine arasındaki en sağlıklı işbölümü nedir?” sorusuna götürüyor. Luddite’lerin (Teknolojik gelişime ve yeniliğe karşı çıkanlar) yapay zekâ konusunda kaygılanmasına gerek yoktu. Bizim ise var.

 

 

GE, kuruluşundan bugüne insanlık için çok yol katetti. GE için gelecek de aynen geçmiş gibi yeniliklerle ve buluşlarla dolu, heyecan, azim ve merakla ilerleyen, teknolojinin lokomotifi olmayı sürdürecek.

Thomas Alva Edison 1890 yılına kadar, değişik alanlardaki işlerini bir araya getirdiği Edison General Electric Company adlı şirketi kurdu. O sıralarda karşısına bir rakip çıktı. Thomson-Houston Company. Piyasaya hakim, elektrikle ilgili yenilikçi bir şirketti. Her iki şirket de büyürken, her birinin sadece kendi patentleri ve teknolojilerine dayanarak bütüncül elektrik tesisatları imal etmesi giderek daha zor hale geldi ve 1892 yılında iki şirket birleşti. Yeni organizasyona da General Electric Company adını verdiler.

 

Thomas Edison’un 1893 yılında elektrik ampulü için plastik filamentlerle yaptığı deneyler 1930 yılında ilk GE Plastics bölümünün kurulmasına yol açtı. Bu gelişmelerin ışığında GE’nin yönetici kadroları yıllardır önde gelen iş alanlarında farklı portfolyolar oluşturmayı sürdürdü.

 

İşte GE’nin teknolojik atlamalarla ve yeniliklerle dolu kronolojisine kısa bir bakış: