Transformatörlerde K Faktörü
Lineer olmayan yüklerin beslendiği transformatörler üzerinden akan akım harmonik bileşenler içermektedir. Bu harmonik bileşenler transformatörün aşırı yüklenmesine ve sargıların ısınmasına neden olur. Böylece transformatörün ömrü zamanla daha da kısalır
K faktörü harmonik akımlara bağlı olarak transformatörlerin nominal gerilim ve akım değerlerinde meydana gelen düşüşlerin belirlenmesine yarayan bir faktördür. Bir başka deyişle harmonik yüklerin mevcut olduğu tesisi besleyen transformatörün yüklenme kapasitesindeki düşüşü hesaplamak için kullanılan bir büyüklüktür.
Lineer olmayan yükleri besleyen bir transformatörün K faktörünün tanımı aşağıdaki eşitlikle verilir
Formülde Ih harmonik bileşen akımı Ir ise temel bileşen akımıdır
K faktörlü trafolar belirtilen k faktör değerine kadar olan harmonik yükleri güvenle besler. Mesela K-13 olan bir transformatör 13 veya daha az k faktörlü harmonik yükleri güvenle besler. Fakat K faktörü 13’ü aşarsa transofrmatörün güvenliği tehlikeye düşer
Standart transformatörün anma değerindeki düşümün hesaplanmasında D = 1,15 / (1 + 0,15K) eşitliği kullanılır. Bu eşitlikte D harmonikli yükleri besleyen transformatörün gücündeki azalmayı belirtir
Harmonikli yükleri besleyen transformatörün verebileceği en büyük güç değeri SH aşağıdaki eşitlikle hesaplanır
SH = D x SN
SN nominal güçlü transformatörün harmonik yükleri beslediğinde verebilecei en yüksek güç SH‘dir
Kaynak: Elektrikce.com